Salvador Dali Hayatı

11 MayIs 1904’te Figueras’ta doğan, "dáhi DaliÈ (kendisi böyle adlandIrIlmaktan hoşlanIrdI), hali vakti yerinde KatalonyalI burjuva bir ailenin çocuğuydu; bununla ailesini iğnelemekten de hoşanIrdI. Noter olan babasI onun genç yaşta güzel sanatlara yönelmesinden pek memnun olmamIştI. Salvador Dali klasik öğrenimden çok desen ve resme yatkIn biriydi, doğal olarak da 1921’den itibaren Madrid’deki San Fernando Güzel Sanatlar Akademisi’ne başladI. Orada, izlenimcilikten kübizme kadar moda olan değişik üsluplarI taklit edebilme yeteneğinden dolayI çok kIsa sürede dikkati çekti. Bilinen ilk eserleri KemancI Ricardo Pichot’nun Portresi (1920) veya Jorneta KanalI (1923) onun portreci ve peyzajcI yeteneğini ortaya koyar. Barcelona’daki Dalmau galerisinde açtIğI ilk sergiyle aynI tarihlerde gerçekleştirdiği SIrttan Görülen Oturan Genç KIz (1925), yirmi bir yaşIndaki bir sanatçInIn klasik tarzda fIrça kullanmasIndaki ustalIğInI ve şaşIrtIcI virtüözlüğünü gözler önüne serer. Bu dönem Dali’nin şair Federico Garcia Lorca ile dostluk kurduğu ve Ispanyol öncü sanat çevrelerine katIldIğI dönemdi.Ne var ki, gerçek bir sanatsal başarI arayIşI içinde olan bu genç adam için Ispanya yetersizdi: O Paris’i fethetmeliydi. Nisan 1926’da kIsa bir süre kalmak üzere bu şehre gittiğinde, asIl eğilimi, AndrZ Breton’un canlIlIk kazandIrdIğI gerçeküstücülük akImI biçiminde ortaya çIktI. Dali artIk Breton’un güçlü etkisiyle, kendi iç dünyasIndan kaynaklanan ilginç kompozisyonlar yapmaya başladI. AkIldIşI güçlü imajlar yaratmak için hayallerinden yararlandI, tIpkI Kan Baldan TatlIdIr (1927) adlI çarpIcI tablosunda olduğu gibi (burada iğneler, bir eşek iskeleti, kanayan bir gövde ve ne olduklarI kolayca kestirilemeyen garip figürler birbirlerine karIşIr).Dali tematik alandaki gözü pekliği sayesinde, gerçeküstücü topluluğun içine, kendi deyişine göre kolayca "nüfuz etti". Magritte’in, De Chirico’nun, Max Ernst’in, Miro’nun, Yves Tanguy’nin resmini keşfetti, genç Ispanyol sinema sanatçIsI Bunuel ile dostluk kurdu, birlikte ilk gerçeküstücü film olan "Bir Endülüs Köpeği"ni (Un Perro Andaluz, (1929) yaptIlar. Film büyük başarI sağladI, ama aynI zamanda senaryo ile görüntülerdeki şiddet unsurunun (kadIn kahramanIn gözünün bir tIraş bIçağIyla kesilmesi gibi) birbirini tutmamasI yüzünden skandal yarattI. Ertesi yIl Dali, Bunuel’in AltIn Çağ (La Edad de Oro) adlI filminin hazIrlIk çalIşmalarIna katIldI: film kutsal değerlere ve yurtseverliğe aykIrI olduğu gerekçesiyle yasaklandI, gerçeküstücüler de onu savunmak için bir manifesto yayImladIlar.Dali’nin sanatsal gelişmesinin ilk dönemi, ilham perisi ile yani Paul Eluard’In karIsI Gala ile karşIlaştIğI 1929-1934 yIllarI arasIna rastlar: Ressam, kendisi uğruna şairi terk eden Gala ile 1958’de "dinî nikáhla" evlendi. Eserleri acayip olmakla birlikte kendisine giderek artan bir ün sağladI ve bu ün, gerçeküstücü topluluktaki başlIca savunucusu olan AndrZ Breton tarafIndan desteklendi. Ancak Dali kIsa bir süre sonra gerçeküstücülük hareketine karşI eleştirel bir tutum benimsedi, 1934’te de özellikle Lenin’e karşI giriştiği saldIrIlar ve Hitler’e karşI beslediği hayranlIk (belki de kIşkIrtma) yüzünden topluluktan atIldI. Bununla birlikte yine de gerçeküstücü anlayIşta resimler yapmayI sürdürdü, hayatI boyunca da bu akIma bağlI kaldI, hatta bir ara 1936’ya doğru, resimleriyle Italyan ustalara karşI ateşli bir ilgi dahi gösterdi.1940’ta ABD’ye giden sanatçI orada tablo tüccarlarI, eleştirmenler ve izleyiciler tarafIndan hararetle karşIlandI. Bundan böyle, tablolarI dünyanIn en çok para eden ressamlarIndan biri olacaktI; aynI zamanda da yarattIğI skandallar ve kibar çevrelerde kazandIğI başarIlardan dolayI en ünlü ressamlar arasIna katIlacaktI. ABD, Fransa ve Ispanya arasInda şatafatlI ve dengesiz bir yaşam süren Dali gerçek bir kült konusu haline geldi. Ne bütün dünyada dolaşan sahte Dali tablolarInIn çokluğu hakkIndaki söylentiler, ne de sanatçInIn 1970’li yIllarda Lanvin çikolatasI reklamI gibi ticarî teşebbüsleri, parIldayan şöhretine gölge düşürebildi, ama ressamIn 1989 da ölümüne kadarki son yIllarI 1982’de sevgili Gala’nIn ölümüyle karardI.